كۆلێژ و سه‌نته‌ره ئه‌كادیمیه‌كان باوترین شوێنن بۆ ته‌شه‌نه‌كردنی نه‌خۆشیه گوێزه‌ره‌وه‌كان به‌هۆی بوونی ڕێژه‌یه‌كی زۆری قوتابی كه ده‌بێته هۆی گوازتنه‌وه‌ی فایرۆس و به‌كتریاكان زۆر به‌ئاسانی به‌هۆی به‌ركه‌وتنی راسته‌وخۆ و ناڕاسته‌وخۆ .
په‌تای وه‌رزی یان ڤایرۆسی ئەنفلۆنزای وەرزی چیه ؟
ئەنفلۆنزا نەخۆشییەکی درمیە كه توشی کۆئەندامی هەناسەدان ده‌بێت له مرۆڤدا پەتاکانی ئەنفلۆنزا ساڵانە لەنێو خەڵکدا لە سەرانسەری جیهاندا ڕوودەدەن ، زۆر جاریش كاریگه‌ری خراپ و مه‌ترسیدار دروست ده‌كه‌ن ته‌نانه‌ت زۆر جاریش ده‌بێته هۆی مردن له‌وكه‌سانه‌ی كه نه‌خۆشی درێژخایه‌نیان هه‌یه یان له خودی كۆئه‌دامی هه‌ناسه‌یان كێشه‌یان هه‌یه .
چه‌ندیه‌تی و چۆنیتی ڕودانی په‌تای وه‌رزی یان ڤایرۆسی ئەنفلۆنزای وەرزی ؟
په‌تای وه‌رزی ساڵانە لەنێو خەڵکدا لە سەرانسەری جیهاندا ڕوودەدات ، به شێوازێكی به‌ر چاو له وه‌رزی پایز و زستان. ساڵانە بەزۆری لە نێوان مانگی کانوونی دووەم و شوباتدا دەگاتە لوتکە.
په‌تای وه‌رزی یان ڤایرۆسی ئەنفلۆنزای وەرزی چۆن بڵاودەبێتەوە؟
ڤایرۆسی ئەنفلۆنزای وەرزی له كه‌سێكه‌وه بۆ كه‌سێكه‌وه ده‌گوازرێته‌وه به هۆی پژمین ، كۆكه یان قسه‌كردن له‌گه‌ڵ كه‌سی توش بوو كه نێوانی له یه‌ك مه‌تر كه‌متر بێت.
ئایا ڤاکسین هەیە بۆ ئەنفلۆنزای وەرزی؟
به‌ڵێ ، ڤاکسین بۆ ئەنفلۆنزا وه‌رزی بەردەستە ، بۆ زۆربەی خەڵک یەک ژەمی ڤاکسین پێویستە .
ئەو کەسانەی کە تووشی ئەنفلۆنزا بوون زۆرجار هەست بە هەندێک یان هەموو ئەم نیشانانە دەکەن :
• هەستکردن بە تا یان لەرز.
• کۆکە.
• گەرووی ئاوساو.
• ئاوی لووت یان گیرانی لووت.
• ئازاری ماسولکە یان جەستە.
• سەرئێشە.
دوور بکەوەرەوە لە دەست لێدانی چاو، لووت یان دەمت.
–پێویسته قوتابی و ستافە نەخۆشەکان لە کەسانی تر جیا بكرێنه‌وه .
ئەو خۆراکانەی کە دەبێت لێیان دوور بکەویتەوە کاتێک تووشی ئەنفلۆنزا بووی :
- کحول سیستەمی بەرگری لەشت لاواز دەکات و دەتوانێت بەرەنگاربوونەوەی ئەنفلۆنزا قورستر بکات.
- کافاین دەتوانێت زیاتر وشکت بکاتەوە، بۆیە دوور بکەوەرەوە لە قاوە و چای ڕەش و سۆدە و هاوشێوەکانی.
- شەکر کە دەتوانێت بەرگری لەش کەم بکاتەوە.
- بەرهەمە شیرەمەنیەکان دەتوانن بەڵغەم ئەستوور بکەن، ئەمەش واده‌كات زیاتر توشی ئه‌سته‌می هه‌ناسه‌دان بیت .
ئایا دەرمان هەیە بۆ چارەسەری ئەنفلۆنزای وەرزی؟
- پزیشکان دەرمانی دژە ڤایرۆس دەنووسن کە کاریگەرە دژی ئەنفلۆنزای وەرزی
- هەروەها هەندێک جار دەبێت دەرمانی ئازارشکێن بخۆیت بۆ کەمکردنەوەی سەرئێشە و ئازارەکانی تر
نوسینی
م. عبدالغفور ایوب حمدامین